Een hoofdstel, het lijkt misschien maar een detail – maar het maakt een wereld van verschil. Het juiste hoofdstel zorgt voor comfort, controle en een fijne samenwerking tussen jou en je paard. Maar met zoveel soorten en maten is kiezen niet altijd makkelijk. In deze blog leggen we uit waar je op moet letten bij het kiezen, passen en afstellen van een hoofdstel – zodat jij een weloverwogen beslissing kunt maken. Zo weet je zeker dat jij en je paard comfortabel én stijlvol op pad gaan.
Een hoofdstel is een essentieel onderdeel van de uitrusting van je paard. Het juiste hoofdstel ondersteunt een goede communicatie met je paard. Het zorgt ervoor dat je paard zich prettig voelt en bevordert de prestaties.
Er zijn veel soorten hoofdstellen – van klassiek tot bitloos, van anatomisch gevormd, met swarovski steentjes of gewoon basic – de keuze is reuze. Maar hoe vind ik het juiste hoofdstel voor mijn paard? Door het grote aanbod hoofdstellen, is het soms lastig om te kiezen wat het beste is voor jouw paard.
Hoe weet ik of een hoofdstel goed past?
Een goed passend hoofdstel is essentieel voor het comfort en de prestaties van je paard. Maar hoe weet je of het hoofdstel echt goed zit? Let op de volgende punten:
- Neusriem: sinds 2019 is er een wijziging geweest in de reglementen van de KNHS, met daarin scherpere regels rondom de neusriem. Deze zit goed als:
o Er minimaal 1,5 cm ruimte zit tussen de neusriem en het neusbot
o Er genoeg ruimte zit tussen het onderste puntje van het jukbeen en de neusriem (ongeveer 2 vingers)
o De neusriem onder het ‘foramen infraorbitale’ (de opening in de schedel halverwege de bovenkaak) ligt. Uit het foramen infraorbitale komen namelijk allemaal zenuwen en bloedvaten
o De neusriem de ademhaling van het paard niet beperkt
o De neusriem uitkomt boven de ‘processus nasalis ossis incisivi’ (de inkeping van het neusbot)
- Sperriem: mag niet te los zitten, maar ook niet knellen. Je kunt eventueel een hand onder de sperriem te plaatsen bij het sluiten ervan.
- Frontriem: er moeten ongeveer twee vingers tussen de frontriem en het voorhoofd van je paard kunnen schuiven.
- Bakstukken: lopen verticaal langs het hoofd van het paard, met voldoende afstand tot het oog van het paard en het jukbeen.
- Bit: ook voor het bit gelden er regels vanuit de reglementen van het KNHS. De minimum dikte voor de bitten voor zowel pony’s als paarden bedraagt 1,0 cm. Een bit moet goed passen in de mond van je paard en mag niet meer dan 0,5cm uitsteken in de mond van het paard. Ook een te klein bit, dat de mondhoeken belemmert is niet toegestaan.
- Algemene pasvorm: het hoofdstel mag nergens schuren of knellen, en moet stabiel blijven liggen tijdens het rijden, zodat een paard er geen hinder van ondervindt.
Zie je schuurplekken, gedragsveranderingen of weerstand tijdens het rijden? Dan is de kans groot dat het hoofdstel niet goed past. Controleer de pasvorm regelmatig, zeker bij jonge paarden of na veranderingen in training, gebit of voeding. Bij twijfel, vraag altijd een deskundige om je te adviseren!

Welke maat hoofdstel heeft mijn paard nodig?
Welke maat hoofdstel je paard nodig heeft, hangt af van de bouw van het hoofd en niet alleen van zijn ras of grootte. De gebruikelijke maten voor een hoofdstel zijn Shet(lander), Pony, Cob, Full en Extra Full. Hieronder zie je een overzicht:
Maat
|
Geschikt voor
|
Shet
|
Kleine pony’s en Shetlanders
|
Pony
|
Grotere pony’s
|
Cob
|
Fijn gebouwde (kleinere) paarden en grote pony’s
|
Full
|
Gemiddelde tot grote paarden
|
|
Grote en brede paarden
|
Het is altijd belangrijk om het hoofdstel goed te passen en er zeker van te zijn dat het niet knelt of te los zit. Twijfel je tussen twee maten? Kies dan liever de grotere maat en stel het hoofdstel nauwkeurig af voor de beste pasvorm.
Hoe stel ik een hoofdstel correct af?
Ben je benieuwd hoe je een hoofdstel correct afstelt? Het belangrijkste is dat het hoofdstel goed zit zonder te strak te knellen of drukplekken te veroorzaken, want kleine aanpassingen kunnen al een groot verschil maken in het comfort van je paard.
Onderdeel |
Waar moet je op letten?
|
Pasvorm / Ruimte
|
Kopstuk
|
Zit achter de oren, mag niet drukken. Gespen ter hoogte van bovenste ooghoek.
|
Er moet een duim tussen passen (ongeveer 2 cm)
|
Frontriem
|
Voorkomt verschuiven, ligt 1,5–2,5 cm onder de oren
|
Twee vingers (op elkaar) passen onder de riem
|
Bakstukken
|
Bepaalt hoogte van het bit in de mond
|
Drie vingers tussen bakstuk en hoofd; bit ligt stil met 1–2 rimpels in mondhoek
|
Keelriem
|
Voorkomt schuiven over de oren en stabiliseert het hoofdstel
|
Een vuist tussen keelriem en kaak
|
Neusriem
|
Bij gecombineerde neusriem: 2 vingers tussen neusriem en neusbot, 2 vingers onder jukbeen
|
Minimaal één vinger ruimte bij lage of Mexicaanse neusriem
|
Sperriem
|
Zit aan de neus, voorkomt afzakken van de neusriem
|
Twee vingers tussen sperriem en neus
|
Deze richtlijnen helpen je het hoofdstel zo af te stellen dat het comfortabel zit en niet knelt. Vraag bij twijfel altijd een deskundige om te helpen bij het correct afstellen van een hoofdstel.
Wat is het beste hoofdstel voor mijn paard?
Het meest geschikte hoofdstel voor jouw paard hangt vooral af van de bouw van je paard(enhoofd), het temperament en het doel waarvoor je het hoofdstel gebruikt. Het meest belangrijks is dat je kiest voor een hoofdstel dat goed past en gemaakt is van zacht materiaal, van goede kwaliteit, dat geen schuurplekken veroorzaakt.
Voor gevoelige paarden zijn zachte, soepel leren of anatomisch gevormde hoofdstellen ideaal, omdat ze de druk beter verdelen en irritatie voorkomen. Daarnaast is het belangrijk om te bepalen welk bit en welke neusriem het beste bij je paard passen, want die beïnvloeden het comfort en de communicatie.
Wat voor hoofdstel je kiest hangt ook af van de discipline die je beoefent. In de dressuursport zien we vaak een hoofdstel met wat meer ‘bling bling’, zoals een glanzende of versierde neusriem. Bij het springen zie je juist vaker basic, functionele hoofdstellen die vooral stevig en praktisch zijn. Daarnaast kan een bitloos hoofdstel voor sommige combinaties ideaal zijn, bijvoorbeeld als een paard gevoelig is in de mond of moeite heeft met het bit.
Bitloze hoofdstellen zorgen voor een andere manier van communicatie en kunnen het comfort en de samenwerking verbeteren, zeker bij gevoelige paarden. Zo kies je het hoofdstel dat het beste past bij zowel jouw paard als de discipline waarin je actief bent.
Wat is het verschil tussen een anatomisch en een klassiek hoofdstel?
Het verschil tussen een klassiek en een
anatomisch hoofdstel zit vooral in de pasvorm en het ontwerp, met als doel het comfort en welzijn van het paard te verbeteren.
Een klassiek hoofdstel heeft een traditioneel, rechtlijnig ontwerp met smalle riemen en een recht kopstuk dat strak achter de oren van het paard ligt. Dit type hoofdstel verdeelt de druk over een relatief klein oppervlak en kan daardoor drukpunten veroorzaken. De neusriem en bakstukken van een klassiek hoofdstel zijn vaak smal en recht.
Een anatomisch hoofdstel is speciaal ontworpen om beter aan te sluiten op de natuurlijke vorm van het hoofd. Het kopstuk is breder en loopt vaak in een U- of Y-vorm rond de oren, waardoor het minder druk uitoefent op de gevoelige oren en slapen. Ook zijn de riemen bij een anatomisch hoofdstel vaak breder en meer gewatteerd, wat zorgt voor een betere drukverdeling en meer comfort.

De neusriem is soms wat lager en breder geplaatst om druk op het neusbeen te voorkomen en beter aan te sluiten bij de contouren van het gezicht. Daarnaast zijn de bakstukken bij anatomische hoofdstellen zo ontworpen dat ze het bit stabiel houden zonder onnodige druk op het hoofd.
Kortom, een anatomisch hoofdstel is vaak de betere keuze voor paarden die gevoelig zijn voor druk of snel last krijgen van pijnlijke plekken, terwijl een klassiek hoofdstel vooral wordt gekozen vanwege het traditionele uiterlijk en de strakkere, eenvoudige vorm.
Wist je dat
" Een hoofdstel vroeger niet alleen werd gebruikt om een paard te sturen, maar ook als statussymbool diende? In de middeleeuwen waren rijk versierde hoofdstellen met zilveren of gouden beslag een teken van rijkdom en macht. Hoe rijker het hoofdstel, hoe belangrijker de ruiter! Tegenwoordig zijn er nog steeds prachtige hoofdstellen met allerlei versieringen, maar gelukkig hoeven ze niet meer van goud te zijn om indruk te maken."
Wat is het beste hoofdstel voor mijn paard?
Het beste
hoofdstel voor jouw paard hangt af van meerdere factoren, zoals de bouw van het paardenhoofd, het trainingsniveau en het doel waarvoor je het hoofdstel wilt gebruiken.
Bij Epplejeck adviseren we om altijd te kiezen voor een hoofdstel dat goed past en comfort biedt, zodat je paard geen hinder ondervindt tijdens het rijden. Anatomische hoofdstellen zijn ontworpen om de druk op gevoelige zenuwpunten te verminderen en bieden vaak meer draagcomfort.
Kom je er niet uit? In onze Epplejeck
winkels helpen we je graag bij het vinden van het perfecte hoofdstel voor jouw paard!