Ken je dat? Net als je naar die belangrijke wedstrijd, de clinic of fotoshoot wilt, gebeurt het: jouw paard stoot zich bij het laden of schaaft zich aan iets waar hij normaal gesproken de hele dag zonder problemen langs kan lopen. De een heeft een echte brokkenpiloot, die voortdurend iets heeft, de ander krijgt zelden met dit probleem te maken…
Het is niet altijd makkelijk in te schatten hoe ernstig een wond is. Moet er gehecht worden, een dierenarts worden gebeld, een verband worden aangelegd? Een van de belangrijkste dingen waar je op moet letten, is de plek van de verwonding. Bij een paard zie je de meeste bespiering rond de romp, terwijl de onderbenen voornamelijk uit pezen bestaan. Die zijn juist zo belangrijk om hard te kunnen rennen, wat voor paarden van levensbelang kan zijn. Wonden aan onderbenen genezen meestal slechter, terwijl die juist vaak voorkomen door bijvoorbeeld ongelukken met afrastering. Let met name op bij wonden ter hoogte van de gewrichten, infecties kunnen hier zeer ernstige gevolgen hebben. Opmerkelijk is dat wonden beter en sneller genezen bij pony’s dan bij paarden. Het grootste verschil blijkt te zitten in de eerste fase van de wondgenezing. De plek van en rondom de wond wordt warm en is gezwollen: de ontstekingsfase, die twee tot vijf dagen duurt. Bij een pony treedt een snelle en efficiënte ontstekingsreactie op, waarbij de hele wondgenezing voorspoediger gaat dan bij paarden. Het is normaal dat de wond warm aanvoelt, dit is een natuurlijk proces van het afweersysteem op de plek van de wond. De volgende fase kenmerkt zich door de groei van granulatieweefsel. Dit is goed doorbloed en groeit dan ook snel om de wond snel op te vullen. Er vindt ook een verandering plaats van de wondranden: de wond krimpt. Daarna kun je vanuit de wondranden een nieuw huidzoompje zien, dat naar binnen groeit, epitheel. Als laatste wordt er nieuw bindweefsel gevormd dat de plek van de wond sterker maakt. Door littekenvorming krijgt de huid op de plek van de wond nooit meer de oude elasticiteit.
Het is verstandig om de wond goed schoon te maken met een mild spoelmiddel, bijvoorbeeld op basis van honing. Gebruik geen agressieve schoonmaakmiddelen. Eenmaal schoon is het makkelijker in te schatten, hoe groot of diep de wond werkelijk is. Blijft het erg bloeden, probeer dan een drukverband aan te leggen om het te stelpen. Zoals ik al zei, zijn wonden ter hoogte van een gewricht niet ongevaarlijk. Neem hierover altijd contact op met je dierenarts! In iedere wond zitten nu eenmaal bacteriën, maar op een gewricht kunnen zij een bacteriële gewrichtsontsteking veroorzaken. Als het gaat om een schaafwond, kun je na het schoonmaken meestal zelf met (honing)zalven aan de gang en is het probleem snel opgelost. Bij grotere wonden die openstaan, kun je bij twijfel contact opnemen met de dierenarts. Hij/zij kan inschatten of de wond gehecht moet worden. Grote littekens kunnen problemen geven in de beweging, afhankelijk van de locatie van het litteken.
In sommige gevallen komt de wond niet tot rust en blijft de ontstekingsreactie voortduren. Dit kan optreden bij paarden met een verminderde weerstand, zoals ziekte (PPID), stress of andere omstandigheden die het afweersysteem negatief beïnvloeden. Zorg bij deze paarden dat je extra aandacht besteedt aan wondjes, ook al zijn die klein. Houd ze schoon, neem bij twijfel contact op met jouw dierenarts! Nog een tip: maak een foto. Dat klinkt misschien raar, maar dan kun je later kijken of de wond kleiner is geworden en hoe het er uitziet ten opzichte van dat eerdere moment.
Wondjes voorkomen lukt gewoon niet altijd, ieder paard kan zich wel eens stoten of verwonden. Of dat nou in de stal, op de wei of tijdens vervoer gebeurt. Wat jij als eigenaar of verzorger wel kan doen, is zorgen voor een goed gevulde EHBO-doos en die van tijd tot tijd controleren en updaten!